Dertigduizend Nederlanders zweten jaarlijks op het examen voor een vaarbewijs, waarmee ze op grote of snelle schepen mogen varen. Dat gebeurt tijdens vier examendagen, zoals komend weekeinde bijvoorbeeld. Jaarlijks wordt 2,5 miljoen euro betaald aan examengeld. Maar wat blijkt? „De examenstof is veel groter dan wettelijk vereist. De examencommissie is al jarenlang onwettig bezig”, aldus Bastiaan With, eigenaar van Edumar, één van de grootste Nederlandse watersportopleidingen.
Letterlijk duizenden watersporters en beroepsvaarders heeft Bastiaan With, uit de Friese plaats Koudum, sinds 1994 opgeleid voor het behalen van een vaarbewijs en zeilbewijs.
Recent kwam hij echter tot een schokkende ontdekking: de examenstof is véél uitgebreider dan het ministerie van Verkeer en Waterstaat vereist in de Regeling Examen Klein Vaarbewijs, zoals oud-minister Maij-Weggen die opstelde in 1994. En dat is kassa voor de vier watersportbonden, die de examens afnemen. Want hoe moeilijker: hoe meer zakkers.
De examencommissie is samengesteld uit de ANWB, de Koninklijke Nederlandsche Motorboot Club (KNMC), het Watersportverbond en de Nederlandse Waterskibond. Volgens deze examencommissie staat de examenstof in het cursusboek dat de ANWB uitgeeft. Maar volgens With eist de overheid helemaal niet zo’n uitgebreide lesstof. „Ze toetsen meer dan de wettelijk vastgestelde examenstof, zoals exact staat omschreven in een ministeriële regeling. Tot mijn verbazing vallen veel examenvragen hier compleet buiten.”

Herkansing
De Fries maakt zich er vooral boos over, omdat letterlijk miljoenen euro’s worden uitgegeven aan de „te moeilijke” examens. Aan examengelden innen de bonden jaarlijks grofweg 2,25 miljoen euro. Gemiddeld slaagt zeventig procent van de examenkandidaten, maar de gezakten moeten voor een herkansing wéér zo’n 75 euro betalen.
De Friese cursusleider: „Bij de invoering van de euro verhoogden de watersportbonden de examenkosten ook nog eens stiekem met zeven procent. Die bonden verdienen echt gruwelijk veel geld aan de examens over de ruggen van watersporters.”

---

• Vele duizenden examenkandidaten zouden onterecht zijn gezakt voor hun vaarbewijs.

FOTO: ANP

Niet getoetst
With krijgt op brieven met zijn klachten geen respons van Dick Sluijter van de Koninklijke Nederlandsche Motorboot Club, verantwoordelijk voor de examens. With heeft een lange lijst samengesteld met zogenoemde ’examenstof’, die wettelijk gezien helemaal niet getoetst hoeft te worden, maar waarop duizenden watersporters wel hun hoofd breken, en zakken. „Vragen over bijvoorbeeld marifoongebruik, vaardiepte en registratie van snelle motorboten vallen buiten het examenprogramma.”
„De examencommissie is al jarenlang een arrogant clubje, dat hoog van de toren blaast. Maar ze ontwijken mijn vragen. Ik erger me al jaren aan die club, die een verschrikkelijk onbegrijpelijk lesboek uitgeeft en nooit de moeite heeft genomen om daar een goede tekstschrijver op te zetten. Het is een amateuristische club, die haar eigen inkomsten beschermt tegen elke prijs. Voor hen zijn de examenvragen een onuitputtelijke bron van inkomsten.”
Dick Sluijter van de KNMC reageert: „Ik wil er weinig woorden aan vuil maken, maar wij nemen de examens af in opdracht van het ministerie, die door de ambtenaren zijn goedgekeurd. Als hij klachten heeft, moet hij zich maar melden bij de minister. Maar ik waarschuw alvast: op het ministerie weet bijna niemand hoe het precies zit, vanwege reorganisaties en ambtenaren die met pensioen zijn.”