leerzaam stukje over de wind 

Het ritme van de wind
25.07.07 13:01

De zuidwestenwind zal in de loop van woensdagmiddag en aan het begin van de avond steeds wat verder aantrekken tot soms krachtig aan zee. Later op de avond en vannacht neemt de wind in het binnenland vervolgens snel weer af. Aan zee blijft het doorwaaien. Voor veel mensen is dit een bekend verschijnsel, maar waarom neemt de wind landinwaarts ’s avonds eigenlijk af?

Om te beginnen starten we bij de dagsituatie. Boven zee wordt de luchtstroom (want dat is de wind) nauwelijks gehinderd. Anders dan golven en her en der een vissersboot is er niet te bekennen. De wind wordt nauwelijks afgeremd.

Boven land is het wel anders. Bomen, struiken, steden, duinen, dijken, weglichamen…….. er is van alles waar de lucht tegenaan komt. Dit zorgt voor een stuk meer wrijving en dus afremming van de lucht. Hierdoor staat boven land minder wind dan op zee.

Overdag is de situatie wel vaak zo dat de lucht door opwarming aan de grond warmer is dan de luchtlagen erboven. Hierdoor is de opbouw van de lucht onstabiel. Dat wil zeggen dat warme (en daardoor lichtere) luchtbellen vanaf het aardoppervlak opstijgen en koudere (en daardoor zwaardere) lucht van hoger in de atmosfeer naar beneden valt.

Op enige hoogte heeft de wind nagenoeg geen last van de obstakels aan het aardoppervlak. Hierdoor heeft de zich daar bevindende lucht - die overdag dus af en toe naar beneden komt zetten - een grote snelheid. Aan de grond krijgen we af en toe zo’n vlaag lucht met hogere stroomsnelheid langs: een windvlaag. Door de uitwisseling tussen de luchtlagen aan de grond en die daarboven kan de wind van boven het aardoppervlak bereiken. Hierdoor staat overdag ook boven land wel een windje en is dit windje bovendien vlagerig. Aan en boven zee is de vlagerigheid een stuk minder groot.

In de avond veranderen de zaken langzamerhand. Steeds minder zonnewarmte bereikt het aardoppervlak. Het aardoppervlak koelt af en daarmee ook de lucht direct aan het oppervlak. Bij de luchtlagen erboven gaat dat een stuk minder snel.

Uiteindelijk resulteert dit in een omgekeerde opbouw van de lucht in vergelijking met de dagperiode: de lucht aan de grond is kouder, de luchtlagen erboven hebben juist een hogere temperatuur. De (zwaardere) koude lucht aan het aardoppervlak kan niet opstijgen met de warmere (lichtere) lucht erboven.

In de deze nieuwe situatie vindt boven land geen uitwisseling meer plaats tussen de langzaam stromende lucht aan de grond en de sneller stromende lucht hoger in de atmosfeer. Dit is precies de reden waarom de wind boven land in de loop van de avond vaak ineens wegvalt. De snelstromende lucht op enige hoogte worden losgekoppeld van de luchtlaag aan de grond. Boven en aan zee blijft het gewoon doorwaaien, er zijn immers nauwelijks obstakels en bovendien vindt geen ontkoppeling tussen de luchtlagen plaats omdat het boven zee maar weinig afkoelt.

Als het weer dag wordt en de zonnewarmte haar werk gaat doen, en de temperaturen aan het aardoppervlak oplopen, verandert de situatie boven land opnieuw. De lucht aan de grond wordt weer warmer dan de lucht erboven en de uitwisseling tussen de luchtlagen begint wederom. De wind trekt ook boven land opnieuw aan.

Tot zover dit aspect van de dagelijkse gang van de wind.

Naast de afname van de wind in de avond is nog iets anders aan de hand: de wind krimpt enigszins (draait tegen de wijzers van de klok in). Dit valt een stuk minder op, ook al omdat de wind daarbij de neiging heeft steeds meer uit verschillende richtingen te gaan komen. Deze toenemende variabiliteit en de draaiing tegen de wijzers van de klok in heeft ook alles met de wrijving boven land te maken. Donderdag in Weer in het Nieuws gaan we daar verder op in.

Bron: Meteo Consult